Weet jij van jezelf dat je je lat hoog legt? Dat kan een kwaliteit zijn, die je al veel heeft gebracht. Op zich niks mis mee; streven naar een beter leven, een betere gezondheid, een betere relatie, een betere baan. Dit gezonde perfectionisme kan echter doorschieten in een valkuil, wanneer je streeft naar een onbereikbaar ideaal. Uit onderzoeken is gebleken, dat perfectionisme een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van burn-out, depressies en andere psychische klachten. Maar ook lichamelijke klachten kunnen voortkomen uit de drang om alles perfect op orde of onder controle te willen hebben.
Enkele symptomen van perfectionisme op een rij;
De lat heel hoog leggen voor zichzelf en soms ook voor anderen. Een perfectionist stelt vaak onrealistisch hoge eigen aan zichzelf en is veel bezig met details. Daarbij zien we controledrang, vasthouden aan de ‘eigen’ werkwijze, en moeite hebben met delegeren; ‘ik weet hoe het moet gebeuren en wil dat het ook zo verloopt, dus doe ik het liefst zelf’
Geen nee kunnen zeggen. Als er een beroep wordt gedaan op iemand met perfectionisme, is het voor deze persoon moeilijk en vaak onmogelijk om nee te zeggen. Het antwoord luidt ‘ja’ zonder verder na te denken of die ‘ja’ wel haalbaar is. In werksituaties leidt dit tot hogere werkdruk maar ook in privé situaties kan dit leiden tot te veel hooi op de vork en stress. Een perfectionist heeft de neiging zichzelf weg te cijferen in dienst van anderen, heeft een te groot verantwoordelijkheidsgevoel en soms is daarbij sprake van een laag zelfbeeld.
Conflicten vermijden. Een perfectionist zal vanuit een drang om oké bevonden te worden eerder conflicten uit de weg gaan, dan de confrontatie aangaan. Het geven van feedback is dan ook zeer lastig, omdat hij de ander te vriend wil houden. Tevens worden verwachtingen naar de ander niet uitgesproken wat leidt tot frustraties en teleurstellingen.
Behoefte aan planning en structuur. Mensen met perfectionisme hebben over het algemeen een sterkte behoefte aan planning en structuur. Voor hen is het belangrijk dat dingen gaan zoals ze gewend zijn of zoals ze het gepland hadden. Als het anders verloopt, wordt dat als heel lastig ervaren. Het maken van to-do-lijstjes geeft de perfectionist het gevoel zaken onder controle te hebben, niks te vergeten. Als het is genoteerd, kunnen ze rust vinden. Het maken van het lijstje is uiteindelijk belangrijker dan uitvoeren wat er op staat.
Moeite met kiezen en beslissen. Bij het maken van een keuze laat de perfectionist zich te veel leiden door het denken; keuzes worden eindeloos overdacht en geanalyseerd, leiden soms zelfs tot piekeren. In de literatuur wordt omschreven dat een goede keuze gebaseerd is op de samenwerking tussen denken en voelen. Mensen met perfectionisme proberen met alleen hun denken te beslissen en laten een belangrijke factor buiten beschouwing: hun gevoel of intuïtie.
‘Opgeven’ staat niet in het woordenboek van personen met perfectionisme, want opgeven is voor ‘losers’. Daarmee gaan ze ver over hun grenzen heen wat leidt tot continue stress in het lichaam. En langdurige stress kan leiden tot lichamelijke klachten en burn-out.
Aan het ontstaan van perfectionisme ligt vaak een enorme bevestigingsdrang ten grondslag; het verlangen om oké bevonden te worden. Vanuit het onbewuste wordt het denken, voelen en doen hierdoor beïnvloed. Dat maakt het juist zo lastig om ervan los te komen.
Perfectionisme hoef je niet ‘af te leren’, maar als het psychische of lichamelijke klachten oplevert kan het raadzaam zijn om ermee aan de slag te gaan. Een coach kan je helpen je denkpatronen te veranderen, waardoor je invloed gaat uitoefenen op je gevoel en daarmee ook op je gedrag.
Herken je enkele van de hierboven beschreven symptomen? En sta je ervoor open om met een coach op zoek te gaan naar een manier om met je perfectionisme om te gaan? Neem contact met me op voor een gratis kennismakingsgesprek.
Laat mij je helpen om GRIP te krijgen op je perfectionisme!
